بناهای
خصوصی یکی از اقسام بناها را در تمامی ادوار معاصر ایران از جمله عصر
پهلوی اول تشکیل داده و به سبب اینکه بخش اعظمی از معماری یک شهر را شامل
می‌شوند و معماری آنها نیز در این زمان دستخوش تغییر نسبتا زیادی
می‌گردد،به‌تنهایی و مجزا از ابنیه دولتی اهمیت می‌یابند.رویکردهای معماری
بخش خصوصی(و دولتی)اعم از معماری مبتنی بر تداوم سبک تهران،شیوه معماری
باستانی،معماری مبتنی بر سبک معماری پیش‌از مدرن و مدرن اولیه،معماری مطابق
با شیوه نئو کلاسیک و معماری قرن نوزدهم اروپا،تحت تاثیر عوامل مختلفی
شکل گرفته که یک گروه از آنها؛اندیشه‌ها،برنامه‌ها و اهداف دولتی بوده
است.به لحاظ ویژگی‌های خاص دولت در این زمان و اهمیت فاکتورهای حکومتی،در
این مقاله به بررسی نقش و تاثیر این فاکتورها در معماری بناهای خصوصی
پرداخته می‌شود.حتی بشخی از معماری مردمی امروز نیز ریشه در این عوامل و
شرایط و تحولاتی دارد که در آن دوره توسط دولت فراهم شده یا ادامه یافته
است.بنابراین مطالعه و شناخت آنها ضرورت می‌یابد.برای دستیابی به این
فاکتورها،روش‌های تحقیق تاریخی و علی به کار رفته‌اند. جست‌وجو و شناسایی
عوامل حکومتی نشان می‌دهد که این عوامل دارای دو جنبه بوده‌اند:بعد
غیرفیزیکی و بعد فیزیکی.فاکتورهای غیرفیزیکی شامل
سیاسی-برنامه‌ای،سیاسی-نظامی،اقتصادی-برنامه‌ای،و فرهنگی -اجتماعی و عامل
فیزیکی عبارت از کالبد شهری،کالبدی و فنی بوده‌اند.این عوامل در راستای
مدرن‌سازی طبق الگوهای غربی عمل کرده‌اند و حاصل آن،اثرپذیری مستقیم از
آثار دولتی تحت تاثیر شرایط و بناهای دولتی بوده یا اثرگیری از معماری غرب
به سبب اوضاع ایجاد شده،بوده است.البته خواست یا ناگزیر بودن اقشار مختلف
جامعه برای الگوبرداری نیز از شروط این تاثیر محسوب می‌شود.بنابراین در
دوره‌ی پهلوی اول،نقش عوامل دولتی، ادامه دادن تغییرات ایجاد شده و
معماری‌های به وجود آمده شامل سبک تهران و معماری التقاطی قرن 19 اروپا از
اواسط قاجار و بروز شیوه‌های جدید در معماری مردمی عمدتا مبتنی بر معماری
غربی بوده است.
دانلود بررسی نقش و تاثیر عوامل دولتی در معماری بناهای خصوصی در دوره ی پهلوی اول،pdf
