فرسایش
خاک در اراضی کشاورزی یک مشکل اساسی بوده و به منزله یک تهدید برای کیفیت
خاک و تولیدات کشاورزی می باشد. تهیه نقشه خطر فرسایش برای کنترل تخریب
اراضی و تهیه طرح های زیست محیطی یک پیش نیاز است. هدف از این پژوهش،
شناسایی مناطق حساس به فرسایش خاک با تهیه نقشه خطر فرسایش در اراضی زراعی
استان تهران و تعیین مساحت آنها می باشد. نقشه های کاربری اراضی، شیب، و
فرسایندگی باران در محدوده استان تهران مورد استفاده قرار گرفت و از تلاقی
آنها در سامانه اطلاعات جغرافیایی، نقشه پهنه بندی خطر فرسایش خاک و تخریب
اراضی با چهار کلاس به صورت کم، متوسط، زیاد، و خیلی زیاد ترسیم گردید.
نتایج بدست آمده نشان می دهد که از 1881618 هکتار مساحت استان تهران،
320887 هکتار (17درصد) را اراضی زراعی تشکیل می دهند. از مجموع اراضی
زراعی، 4478 هکتار در بالاتر از شیب مجاز (12%) قرار دارند. به طور کلی،
خطر فرسایش خاک و تخریب اراضی در 1/98 درصد از زمین های زراعی کم و در 5/0
درصد از اراضی زراعی متوسط می باشد. 4/0 و 1 درصد از اراضی زراعی نیز به
ترتیب از خطر زیاد و خیلی زیاد برخوردارند. انجام فعالیت های زراعی در
اراضی با خطر فرسایش زیاد و خیلی زیاد (4478 هکتار) به علت بالا بودن
احتمال خطر تخریب و فرسایش، مستلزم اقدامات مدیریتی ویژه می باشد و در غیر
این صورت، تغییر کاربری آنها به مرتع، باغ، یا جنگل بسیارضروری است.
پدیده فرسایش خاک در کشور ایران با سرعت
زیادی در حال پیشروی هست. این وضعیت در همه استان های کشور متاسفانه بروز
کرده و سالانه حجم عظیمی از خاک مرغوب را از دسترس ما خارج کرده است.
فرسایش از جنبه های گوناگون دارای انواع مختلفی است شامل فرسایش های آبی،
بادی و یا فرسایش های آبراهه ای و خندقی و ..
لایه GIS فرسایش خاک در بسیاری از تحقیقات مربوط به آب و خاک در زمینه های تحقیقاتی زیادی لازم می باشد.
فایل موجود لایه جی ای اسی GIS فرسایش خاک استان های تهران و البرز می
باشد. این فایل GIS دارای اطلاعات مفیدی در مورد انواع فرسایش، نوع فرسایش،
سطح طبقات فرسایش و ... در منطقه مورد نظر می باشد. فرمت شیپ فایل این
لایه به محقق و کارشناسی فنی کمک خواهد کرد تا به راحتی بتواند انرا در
تحلیل های فضایی-جغرافیایی در کنار دیگر لایه های GIS دخالت دهد.
لایه GIS فرسایش خاک این منطقه بر اساس تکنولوژی تصاویر ماهواره ای و تفسیر
آنها، برداشت های زمینی و کمک گرفتن از انواع داده های ثانویه و کمکی بدست
امده است.
این لایه دارای دقت بسیار بالایی است بنابراین چنانچه محقق قصد داشته باشد
که قسمتی از این لایه را به عنوان منطقه مورد مطالعه خود انتخاب کند به
راحتی می تواند انرا در نرم افزار ArcGIS برده و یا نرم افزارهای مشابه، آن
محدوده مورد نظر را کلیپ یا برش نماید.
سیستم تصویر و مختصات جغرافیایی این لایه به درستی تنظیم گردیده است و محقق
و کارشناس فنی نیاز به تنظیمات جغرافیایی و ژئورفرنس آن نخواهد داشت.
